مقایسه نظام‌های تناوب‌ زراعی مبتنی بر گندم در منطقه گنبدکاووس

به منظور بررسی و مقایسه تناوب‌های زراعی مبتنی بر گندم از نظر میزان تولید، توجیه اقتصادی، حاصلخیزی خاک و تغییرات جمعیت علف‌های هرز، بیماری‌ها و آفات، آزمایشی به مدت پنج سال زراعی (1385 تا 1390) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد اجرا شد و طی آن، شش نظام تناوب زراعی، شامل 1- گندم - گندم 2- گندم- کلزا 3- گندم - نخود 4- گندم - پنبه 5- گندم - هندوانه و 6- گندم - آفتابگردان با استفاده از طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در قطعاتی به مساحت 180 متر مربع مورد ارزیابی قرار گرفتند. نظام‌های تناوبی اجرا شده بر اساس زراعت غالب منطقه (گندم رقم دریا) بوده و در زمینی که سال قبل به صورت یکنواخت زیر کشت گندم بود، آغاز و در پایان اجرای آزمایش نیز به کشت گندم خاتمه یافتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تیمارهای تناوبی اثر معنی‌داری بر صفات گیاهی گندم از جمله ارتفاع بوته، تعداد سنبله بارور در متر مربع، تعداد دانه در متر مربع، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و تعداد سنبلچه بارور در سنبله داشتند. نتایج مقایسه میانگین‌ها نیز نشان داد که عملکرد دانه گندم در تیمار تناوبی گندم - نخود دارای بیشترین مقدار (5343 کیلوگرم در هکتار) و در تیمار تناوبی گندم - آفتابگردان دارای کمترین مقدار (3990 کیلوگرم در هکتار) بود. بنابراین، بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش، تناوب گندم - نخود برای منطقه مورد نظر قابل توصیه است.